Telescopen

Waar moet ik op letten bij het kopen van een telescoop?

Bij het kopen van een nieuwe telescoop is het erg belangrijk om te letten op: het type telescoop, de lensdiameter, het formaat van de telescoop, de omgeving waar je gaat observeren, de toegankelijkheid van de telescoop en het type montering.

Het type telescoop

Er zijn drie typen telescopen die elk hun voor- en nadelen hebben. De lenzentelescoop (ook wel refractor-telescoop genoemd) is een goede, simpele, langwerpige telescoop die weinig onderhoud nodig heeft. Deze telescoop is betaalbaar en geeft zeer goede details en mooie beelden van planeten. Het nadeel van de deze telescoop is dat er een lichte kleurafwijking kan ontstaan bij de waarneming. Een achromatische lenzentelescoop heeft dit probleem niet.  

Een spiegeltelescoop (ook wel reflector- of Newton telescoop genoemd) maakt gebruik van een holle spiegel die het beeld via een hulpspiegeltje naar je ogen brengt. Het voordeel van een spiegeltelescoop is dat er bij waarneming geen kleurafwijkingen zijn. Dit type telescoop is zeer geschikt voor deepsky-observaties. Het nadeel van een spiegeltelescoop is dat hij minder gedetailleerd waarneemt en minder geschikt is voor planeetobservaties. Een spiegeltelescoop moet zo nu en dan gecollimineerd worden, dit wil zeggen dat de spiegels opnieuw worden afgesteld.

Een catadioptrische telescoop combineert de technieken van een lenzen- en spiegeltelescoop. Het grote voordeel van dit type telescoop is zijn compacte formaat en lichte gewicht. De telescoop zorgt voor gedetailleerde waarnemingen en heeft geen last van kleurfouten. Door de langere brandpuntafstand geeft een catadioptrische telescoop een sterke vergroting voor een aantrekkelijke prijs.

Lensdiameter

De lensdiameter is de belangrijkste waarde van een telescoop. Hoe groter de diameter, hoe meer licht er wordt opgevangen door de telescoop. Dit zorgt voor een heldere en gedetailleerde waarneming. De lensdiameter is daarom een belangrijker getal dan de vergroting. Het maakt vrij veel verschil of je vooral planeten, deepsky-objecten, de maan of de zon wilt gaan observeren. Voor je eerste stappen in de astronomie zoals het afspeuren van de Melkweg en het observeren van de maan is een telescoop met een lensdiameter van 70-90 mm een goed begin. Voor het duidelijk observeren van planeten is een lensdiameter van 90-120 mm ideaal. Het observeren van deepsky-objecten vraagt om een duurdere telescoop die erg veel licht opvangt. Hiervoor is een lensdiameter vanaf 150 mm aan te raden.

Het formaat van de telescoop

Bekijk voordat je de telescoop aanschaft goed de afmetingen van de telescoop wanneer deze is opgebouwd én de afmetingen van de losse onderdelen van de telescoop. De totale grootte bepaalt of de telescoop bij jou in je ‘observatiekamer’ past. De afmetingen van de losse onderdelen bepalen  of je de telescoop makkelijk kan meenemen (bijvoorbeeld in de kofferbak) als je op locatie gaat kijken. 

De omgeving waar je gaat observeren

Woon je in een omgeving waar veel omgevingslicht is, bijvoorbeeld in een stadscentrum, dan beperkt dit je waarneming wanneer je vanuit je huis wilt observeren. Het observeren van minder heldere objecten, zoals deepsky-objecten (sterrenstelsels en nevels) en planeten die ver weg staan, is dan (bijna) niet mogelijk. Het is dan ook niet aan te raden om een dure telescoop te kopen die geschikt is voor deepsky-waarnemingen. Als je van plan bent veel op locatie sterren te gaan kijken, dan is het formaat van de telescoop extra van belang. Zo weet je dat je de telescoop makkelijk meeneemt. 

Welke telescoop is geschikt voor beginners?

Voor beginners is het vooral belangrijk om op een eenvoudige manier de eerste observaties te kunnen doen. Het bekijken van de maan, sterrenbeelden en planeten zijn leuke eerste stappen voor de beginner. Hiervoor is een relatief goedkope sterrenkijker al zeer geschikt. Het is niet aan te raden om meteen een zeer professionele telescoop te kopen. Als je nog weinig kennis hebt van astronomie is het lastig om zo’n telescoop in te stellen en ermee om te gaan. Zelfs als je trackingsaccessoires gebruikt om hemelobjecten in beeld te brengen en te volgen. Voor een beginner is een relatief goedkope telescoop met azimutale montering het meest geschikt. 

Wist je dat een verrekijker met een flinke vergroting en een grote lensdiameter ook een goede optie is voor de beginnende astronoom? Een verrekijker biedt voldoende vergroting om genoeg detail te zien, is eenvoudig te gebruiken en daarnaast ontzettend handzaam. Hierdoor is een verrekijker ideaal om op locatie te gebruiken of wanneer je op reis bent. Bekijk hier geschikte verrekijkers voor astronomie.

Welke montering heb ik nodig?

De montering van een telescoop zorgt ervoor dat je de telescoop op het te observeren hemellichaam kan richten. Met een gemotoriseerde montering is het mogelijk om een hemellichaam automatisch te volgen.

Azimutale montering

Telescopen met een azimutale montering werken erg eenvoudig en zijn daarom zeer geschikt voor beginners. Bij een azimutale montering kan de telescoop enkel horizontaal en verticaal bewegen. Hierdoor is met makkelijk om een hemellichaam in beeld te brengen, maar een bewegend hemellichaam volgen is niet mogelijk. Een azimutale montering is over het algemeen goedkoper dan een equatoriale montering. Een nadeel van een azimutale montering is dat bij een grote vergroting je veel moet bijregelen om het object in beeld te houden. 

Equatoriale montering

Bij een equatoriale montering compenseren de assen voor de rotatie van de aarde. Daarnaast is het dankzij de montering van de assen mogelijk om (in tegenstelling tot de azimutale montering) met één beweging een hemellichaam perfect te volgen. Met een volgmotor kan dit ook automatisch. 
Je vindt de deze montering vooral bij wat duurdere telescopen en is meer geschikt voor een gevorderde gebruiker. Door de gradenaanduiding op beide assen is het mogelijk om een hemelobject te vinden met enkel de gradengegevens. Telescopen met een equatoriale montering worden in evenwicht gehouden met een contragewicht. Dit zorgt ervoor dat grotere modellen wat zwaar kunnen zijn. Andere nadelen van deze montering zijn de complexe bediening (minder geschikt voor beginners) en de relatief hogere prijs. 

Een derde monteringsoptie is de MPM-montering (ook wel EQ/AZ-montering genoemd) die zowel de opties van een equatoriale als een azimutale montering biedt. 

Telescopen en meer

Geïnteresseerd in het observeren van de wereld om je heen? Bekijk dan zeker ook ons assortiment microscopen, verrekijkers, spotting scopes en weerstations.